खुट्टाले नै लेखर लोकसेवामा नाम निकाल्ने चाहना

इच्छा भए केही गर्न कसैले रोक्न सक्दैन भन्ने कुराको उदाहरण बनेकी छिन् स्याङ्जा पुतलीबजारकी सुशीला ढकाल। लोकसेवा आयोगले साउन महिनामा नायबसुब्बा पदका लागि लिने परीक्षाको तयारी गरिरहेकी २५ वर्षीया सुशीलाले खुट्टाले लेखेर नाम निकाल्ने आँट गरेकी छिन्। 'नाम निकाल्न नसकिने प्रश्‍नै छैन। लोकसेवामा नाम निकाल्न पढ्ने धैर्य चाहिन्छ। दुई वर्ष धैर्य गरेर पढ्छु', मैतीदेवीस्थित सूर्योदय महिला छात्रावासमा बसेर स्नातकोत्तर तहको परीक्षा सकेकी ढकालले अन्नपूर्ण पोष्टसँग भनिन्। उक्त छात्रावासमा उनी नि:शुल्क बस्दै आएकी छिन्। सबै क्षेत्रलाई समावेशी बनाउने सरकारी घोषणाअनुसार अपांगता भएकालाई सरकारले पाँच प्रतिशत सिट आरक्षित गरेको छ। नायबसुब्बा पदका लागि उनले सामान्य प्रशासन र राजस्व गरी दुवै क्षेत्रको आवेदन फाराम भरेकी छिन्। भर्खरै सकिएको अधिकृत पदको परीक्षामा समेत सामेल भएकी सुशीलालाई त्यसले भविष्यका परीक्षालाई प्रोत्साहन र अनुभव प्रदान गरेको छ। 'राम्रो तयारी गर्नुपर्ने रहेछ भन्ने लाग्यो। लेख्ने शैली र विषयवस्तुका बारेमा थाहा भयो', उनले थपिन्। परीक्षामा सामेल भएर नाम निकालिछाड्ने उनको योजना छ । जन्मँदै कुमभन्दा मुनिको हातको भाग नभएकी सुशीलालाई लोकसेवा आयोगको परीक्षाप्रणाली भने चित्त बुझेन। समावेशी बनाउन अपांगता भएकालाई पनि सिट छुट्ट्याइएपछि त्यसैअनुसारको परीक्षाप्रणाली बनाउन भने नीतिनिर्माताहरू चुकेको उनको भनाइ छ । 'खुट्टाले लेख्ने र हातले लेख्ने दुवैलाई उत्ति नै समय, उही भौतिक संरचना उपलब्ध गराउने गरिएको छ', उनले आश्‍चर्य मान्दै भनिन्। हातले लेख्नेको भन्दा आफ्नो लेखाइको गति कत्ति पनि कम नभएको दाबी गर्ने उनी भन्छिन्, 'तपाईंको दाहिने हात जस्तो हो, मेरो दाहिने खुट्टा त्यस्तै हो, तर सबैलाई यो लागू हुँदैन।' जन्मजातबाहेक अन्य कारणले हात नचल्ने वा हात नभएकाको खुट्टाले लेख्ने गति कम हुने बताउँदै समावेशी संरचना बनाउने भए लोकसेवाको परीक्षाप्रणालीमा सुधार गर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो। अपांगता कोटामा मात्र होइन, खुल्ला सिटमा समेत लोकसेवा लड्ने योजना बनाएकी सुशीला नीति निर्माण गर्ने ठाउँमा अपांगता भएका व्यक्ति नपुगेसम्म अधिकार प्राप्त नहुने बताउँछिन्। 'भोग्नेले मात्र समस्या बुझ्छ, अर्काले बोलिदिएर हुँदैन', उनी थप्छिन्। पछि परेकाहरूको सहभागिता प्रशासनमा हुनुपर्ने उनको जोड छ। सुशीलाको परिवारका सबै सदस्य सांग छन्। आफ्ना दुवै हात नभएकोमा उनलाई त्यस्तो विस्मात छैन।